طبیعت گردی بی شک یکی از دلچسبترین و مفرح ترین شاخه های گردشگری است اما مسائل و مشکلاتی نیز در ذات خود به همراه دارد که طبیعت گردان باید برای رویارویی با این مسائل آمادگی لازم را داشته باشند. عدم وجود و دسترسی سریع به مراکز درمانی و نیروی انسانی آموزش دیده در زمینه کمکهای اولیه و امداد و نجات یکی از اصلی ترین مخاطرات برای طبیعت‌گردان است. انجام اقدامات درمانی اعم از تزریقات، بخیه، تجویز دارو و سایراقدامات پیش بیمارستانی توسط افراد غیرحرفه ای به هیچ عنوان توصیه نمیگردد. اینکار میتواند باعث وخامت حال مصدوم، پیچیده شدن اقدامات درمانی توسط نیروهای متخصص و گرفتاریهای قانونی گردد. اما با دانستن و بکار بستن برخی اقدامات اولیه میتوان شرایط را برای مصدوم تثبیت کرد و کار را برای پرسنل متخصص و امدادگران تسهیل نمود.
اولین اقدام پس از رویارویی با سوانح تماس با نیروهای امدادی مثل اورژانس و هلال احمر است. تلفن 112 مربوط به سازمان هلال احمر حتی در زمانی که تلفن همراه در محدوده پوشش شبکه مخابراتی نباشد تنها با تلفنی که سیم کارت سالم در آن وجود داشته باشد قابل شماره گیری است.
پس از تماس با نیروهای امدادی و توضیح کامل حادثه و شرایط موجود نوبت به ارزیابی صحنه حادثه و ایمن سازی محل حادثه میرسد. مثلا در سوانح جاده ای ایمن سازی محل حادثه و علامتگذاری در جاده برای جلوگیری از رخداد سوانح دیگر ضروری است. همیشه حفظ جان شما و سایر افراد دیگری که در محل حادثه حضور دارند اهمیت بسیار بالایی دارد و توجه داشته باشید باید منطقه حادثه را برای خود و دیگران امن کنید. پس از اطمینان از امن بودن شرایط و محیط نوبت به ارزیابی شرایط مصدوم میرسد که در سه سطح اولیه، ثانویه و سراسری انجام میگردد.
در ارزیابی اولیه که معمولا باید به سرعت و در بیست ثانیه صورت گیرد حیات و هوشیاری مصدوم سنجیده میشود. براى بررسی حیات مصدوم و اطمینان از زنده بودن مصدوم وجود نبض و تنفس مورد توجه قرار میگیرد، اینکه آیا قلب مصدوم در حال تپیدن است یا خیر و آیا او توانایی تنفس دارد یا خیر. در صورتی که فرد ضربان و تنفس ندارد تلاش برای بازگرداندن ضربان و تنفس به سرعت آغاز میگردد که به این فرایند احیای قلبی ریوی گفته میشود و انجام آن نیازمند آموزش و مهارت قبلی است. در صورتی که فرد آسیب دیده ضربان و تنفس دارد باید هوشیاری او ارزیابی گردد. بهترین روش برای ارزیابی هوشیاری فرد صحبت کردن با اوست که میتواند با چند ضربه آرام به روی شانه وی و صدا زدن نام او نیز انجام شود. در صورتی که فرد آسیب دیده هوشیار بود نوبت به ارزیابی ثانویه میرسد و در صورتی که او هوشیار نیست اما ضربان و تنفس دارد تنها با باز نگهداشتن راه هوایی و راه تنفس او و کنترل ضربان مصدوم باید منتظر رسیدن نیروهای متخصص ماند. در این زمان در صورتیکه فرد آسیب دیده بیهوش و مشکوک به هرگونه آسیبی در ناحیه ستون مهره ها و گردن باشد به هیچ وجه سعی در حرکت دادن او نکنید.
ارزیابی ثانویه بعد از اطمینان از حیات و هوشیاری فرد آسیب دیده صورت میگیرد. در ارزیابی ثانویه علایم حیاتی و کیفیت آنها مورد بررسی قرار می گیرد. نبض، تنفس، فشار خون، درجه حرارت، مردمک چشم، رنگ پوست و سطح هوشیاری از مهمترین عواملی است که باید به دقت مورد ارزیابی قرارگیرد. تعداد نبض طبیعی برای بزرگسالان بین 70 تا 90، کودکان 90 تا 110 و نوزادان 110 تا 125 ضربه در دقیقه است که با توجه به جثه و جنسیت و آمادگی جسمانی فرد میتواند متغیر باشد. کیفیت نبض فرد براساس سطحی و سریع بودن نیز بررسی میگردد. تعداد تنفس طبیعی 12 تا 16 بار در دقیقه یا 2 بار در هر ده ثانیه است که بر این اساس کیفیت تنفس مصدوم بررسی میگردد. فشارخون در بازه 120 و 80 طبیعی است و فشارخون بالاتر یا پایینتر از این بازه نرمال محسوب نمیشود. درجه حرارت بدن نیز در بازه 36.7 تا 37.8 درجه سانتیگراد عادی و دمای بالاتر از این بازه اصطلاحاً تب خوانده میشود و دمای پایینتر از این بازه فرد را مستعد یخزدگی خواهد کرد. از آنجا که تب نشانه و هشدار است سعی در درمان آن نخواهیم داشت اما کنترل تب بالا بسیار مهم و مورد تاکید است.
بعد از اطمینان از ثبت دقیق علایم حیاتی فرد آسیب دیده نوبت به ارزیابی سرتاسری میرسد که در آن مصاحبه و شرح حال و معاینات بالینی صورت میگیرد. برای ثبت شرح حال مصدوم اطلاعات وی را یادداشت کنید تا در صورت بیهوشی احتمالی و رسیدن نیروهای امدادی بتوانید اطلاعات را به متخصصین ارائه کنید. نام، سن، گروه خونی، آدرس و تلفن تماس، بیماریهای زمینه ای و قدیمی احتمالی، تاریخچه مصرف دارو، آخرین خوراکی یا نوشیدنی که فرد مصرف کرده و شکایت مصدوم از موضع دردناک یه ضربه خوردن به اندامها از مهمترین سوالاتی است که باید به دنبال پاسخ آنها بود. در معاینه بالینی اولیه نیز جابجایی احتمالی اندامها، خونریزی در محل زخم باز، احساس درد بر اثر لمس و تورم موضعی به دقت بررسی میشوند.
تثبیت شرایط فرد مصدوم و ثبت دقیق نتایج حاصل از ارزیابی های اولیه، ثانویه و سرتاسری میتواند کمک شایانی به فرد آسیب دیده و نیروهای امدادی بکند. در بسیاری از سوانح با انجام این اقدامات اولیه و تماس و مشورت لحظه ای با کارشناسان اورژانس و امداد میتوان کنترل شرایط را به خوبی در دست گرفت.
مجدداً تاکید میگردد که انجام هرگونه اقدام ناآگاهانه و خودسرانه از سوی افرادی که مهارت لازم را ندارند میتواند باعث وخامت اوضاع و ایجاد دردسرهای بیشتر برای پرسنل امدادی گردد و باید جداً از انجام اینگونه دلسوزی های مخرب صرف نظر کرد.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *